مشکل اصلی متمرکز سازی صرافی‌ها این است که یک قدرت مرکزی آن‌ها را مدیریت می‌کند، یعنی شرکتی که منابع مالی و اطلاعات آن را مثل یک بانک سنتی کنترل می‌کند. علاوه بر این سفارش‌های صرافی‌های متمرکز از مدل دفتر سفارشی استفاده می‌کنند که در صرافی‌های قدیمی بورس می‌بینید و دارای یک لیست از سفارش‌های خرید و فروش هستند. از جمله ویژگی‌های یک صرافی متمرکز می‌توانیم به نگهداری دارایی، لیست کردن دارایی، نقدینگی، وجود یک اداره مرکزی، هیئت مدیره و اجرای متمرکز معاملات اشاره کنیم.
متمرکز بودن صرافی‌ها یک ویژگی منفی در دنیای غیر متمرکز محسوب میشود. به همین دلیل، حجم معاملات و تعداد کاربران صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) روز به روز در حال افزایش است. در ادامه این نوشته، بهترین صرافی های غیر متمرکز برای سال 2022 را معرفی می‌کنیم.
انواع صرافی های ارز دیجیتال
تکامل پلتفرم‌های صرافی ارز دیجیتال در طول زمان باعث شده تا انواع یا نسل‌های متفاوتی از این پلتفرم‌ها ایجاد شود که عبارتند از:
- نسل اول: صرافی‌های سنتی با ساختاری متمرکز که کاربر با ارسال دارایی برای آن‌ها، در واقع کنترل را واگذار کرده و به عملکرد صحیح این پلتفرم‌ها اعتماد می‌کرد. این نوع صرافی را می‌توان صرافی متمرکز یا صرافی نسل اول نامید.
- نسل دوم: ساده‌ترین نوع صرافی غیر متمرکز. در صرافی‌های نسل دوم نهاد مرکزی که وظیفه انجام معاملات را بر عهده دارد، با قرارداد هوشمند جایگزین میشود. البته اطلاعات قراردادهای هوشمند به کار گرفته شده در این نسل از صرافی‌ها، توسط همه افراد قابل مشاهده است. در ضمن پس از ارسال دارایی برای آن‌ها، در طول انجام معامله کنترل از کاربر گرفته میشود.
- نسل سوم: نسل جدیدی از صرافی های غیر متمرکز که برای ثبت سفارش در آن‌ها نیاز نیست دارایی‌هایتان را برایشان ارسال کنید. در صرافی‌های نسل سوم قرارداد هوشمند مدیریت پلتفرم را بر عهده دارد، ولی بر خلاف صرافی‌های نسل دوم، رمز ارزهای کاربر تا آخرین لحظه انجام معامله در کیف پولش باقی خواهند ماند. به این ترتیب اگر توکن‌هایی دارید که با نگهداری‌شان سود، اختیار معامله (Option)، یا حق رای در یک سازمان مستقل غیر متمرکز (DAO) به دست می‌آورید، تا آخرین لحظه تکمیل معامله از مزایای دارایی‌های خود بهرمنده هستید.
اتریوم با توجه به تعداد بالای پروژه‌هایی که روی آن توسعه داده می‌شوند (توکن‌ها و برنامه‌های غیر متمرکز)، محبوب‌ترین پلتفرم برای توسعه صرافی‌های DEX به شمار می‌آید. بلاک چین‌های دیگری هم از فرآیند توسعه این نوع صرافی پشتیبانی می‌کنند. در بلاک چین بیت کوین می‌توان این کار را از طریق پروژه «کانترپارتی» (Counterparty) انجام داد و بلاک چین‌های استلار (Stellar)، کومودو (Komodo)، ویوز (Waves)، بیت شرز (BitShares) و نئو (NEO) نیز همگی از توسعه صرافی های غیر متمرکز پشتیبانی می‌کنند.
سرآغاز صرافی های غیر متمرکز
صرافی غیر متمرکز (Decentralized Exchange) یا DEX نسل جدید بستر مبادله رمز ارزها است و می‌توان آن را نسخه تکامل یافته صرافی های ارز دیجیتال قدیمی بیان کرد. در اینجا همه عملیات‌ها از طریق قراردادهای هوشمند قدرتمند صورت می‌گیرند، تراکنش‌ها دقیقا «والت به والت» هستند و دیگر واسطه‌ها مثل یک صرافی متمرکز وجود ندارند. به طور کلی کاربران برای خرید تتر و سایر ارزهای دیجیتال از خدمات صرافی‌ها استفاده می‌کنند.
اگر به تازگی با دنیای رمز ارزها و بلاک چین آشنا شده‌اید، یا اگر یک کاربر حرفه‌ای ارز دیجیتال هستید، به احتمال زیاد نام صرافی کریپتوکارنسی به گوشتان خورده است. در این صرافی‌ها، کاربران می‌توانند کوین‌ها و توکنهای خود را با ارز فیات یا سایر ارزهای دیجیتال معاوضه کنند. در این صرافی‌ها، ارزش رمز ارزها بر اساس میزان عرضه و تقاضای بازار معین میشود. اما صرافی های غیر متمرکز که امروزه به خاطر امنیت بالا و ویژگی گمنام‌سازی‌شان مورد توجه قرار گرفته‌اند، چه تفاوتی با این صرافی‌ها دارند؟
صرافی DEX یک پلتفرم دیجیتالی است که عملکردی مشابه یک صرافی سنتی دارد، اما بر خلاف آن، یک تکنولوژی به نام قرارداد هوشمند (Smart Contract) در مرکزش قرار گرفته است. با این تکنولوژی، نیاز به واسطه تا حدی زیادی از بین می‌رود و به همین دلیل این نوع صرافی از شفافیت اطلاعات و امنیت بیشتری بهرمند است. به عبارتی ساده‌تر، صرافی DEX در واقع یک صرافی رمز ارزی است که توسط اسمارت کانترکت‌ها مدیریت میشود. این یعنی مسئولیت مدیریت دارایی بر عهده یک نهاد مرکزی نیست و کاربران در هر زمان کنترل دارایی‌های خود را در دست دارند. این ویژگی باعث میشود به هنگام استفاده از صرافی غیرمتمرکز، درجه بالایی از امنیت، حریم خصوصی و حتی گمنام‌سازی برای کاربر فراهم شود.
از زمان پیداش اولین صرافی ارز دیجیتال تاکنون، این پلتفرم‌ها پیشرفت زیادی داشته‌اند. در ابتدا صرافی‌هایی مثل ام‌تی گاکس (Mt. Gox) به وجود آمدند که از روش مدیریت و تعامل متمرکز استفاده می‌کردند. در این روش، صرافی کنترل دارایی‌ها را بر عهده می‌گیرد و برای انجام هر عملیاتی، ابتدا باید وارد یک حساب کاربری در آن وب سایت شوید. این نوع فعالیت با تمرکززدایی رمز ارزها پایان می‌یابد و مشکلات امنیتی خطرناکی ایجاد می‌کند که نمونه آن در جریان هک صرافی ام‌تی گاکس مشاهده شد.
صرافی های غیر متمرکز برای مقابله با این مشکلات و سایر چالش‌هایی که بر سر راه صرافی‌های متمرکز قرار دارد، ایجاد شده‌اند. از میان اولین صرافی‌های DEX، می‌توان به اومیس گو (OmiseGO) و بیت شرز (BitShares) اشاره کرد که توسعه آن‌ها از سال 2013 آغاز شد. این دو صرافی قابلیت‌ها و عملکرد متفاوتی داشتند، اما هدفشان یکسان بود: آغاز انقلاب صرافی های غیر متمرکز.
تعریف صرافی غیر متمرکز (DEX)
از نظر تئوری، هر مبادله همتا به همتا می‌تواند یک معامله غیر متمرکز باشد. اما در این مقاله، به معرفی یک پلتفرم می‌پردازیم که مانند صرافی‌های متمرکز برای معاملات عمل می‌کند. تفاوت اصلی صرافی متمرکز با صرافی غیر متمرکز در باطن آن‌ها است، در بلاک چین. در صرافی غیرمتمرکز هیچ کس وکالت وجوه شما را به عهده نگرفته و شما نیازی به اعتماد به صرافی برای انجام معامله ندارید.
در صرافی‌های متمرکز معمول، پول خود را به صورت ارز فیات (از طریق انتقال بانکی یا کارت اعتباری) یا ارز رمزنگاری شده، واریز می‌کنید. هنگامی که رمز ارز واریز می‌کنید، دیگر کنترل آن را از دست می‌دهید. این از دست دادن کنترل از نقطه نظر قابلیت استفاده نیست، زیرا هنوز می‌توانید آن را معامله کنید یا آن را پس بگیرید، بلکه از نقطه نظر فنی است، به این معنی که دیگر نمی‌توانید آن را بر بستر بلاک چین خرج کنید.
در صرافی متمرکز، شما کلید خصوصی کیف پول را ندارید و هنگام برداشت ارزهای دیجیتال خودتان، از صرافی می‌خواهید از طرف شما تراکنش را امضا کند. همچنین در این صرافی‌ها، معاملات در بلاک چین رمز ارز اتفاق نمی‌افتد، بلکه صرافی با توجه به معاملات انجام شده، موجودی کاربران در پایگاه داده خود را تغییر می‌دهد.
گردش کار کلی فوق العاده سریع است زیرا سرعت پایین بلاک چین مانعی برای ترید نبوده و همه چیز در سیستم یک نهاد واحد رخ می‌دهد. در نتیجه خرید و فروش ارزهای دیجیتال آسان‌تر و شما ابزارهای بیشتری در دسترس دارید.
سرعت و دسترسی به ابزارهای بیشتر در صرافی‌های متمرکز به قیمت از دست دادن استقلال تمام میشود. به این صورت که شما باید برای سرمایه‌تان به صرافی خود اعتماد کنید. در نتیجه، شما از این نظر مقداری ریسک را می‌پذیرید. در این صورت امکان دارد (هر چند کم) تیم صرافی وجوه را برداشته و متواری شوند، یا ممکن است یک هکر به سیستم صرافی نفوذ کرده و منابع مالی موجود را به سرقت ببرد.
برای بسیاری از کاربران، این میزان خطر قابل قبول است. آن‌ها به راحتی به صرافی‌های معتبر با سابقه خوب که اقدامات احتیاطی که نقض داده‌ها را کاهش می‌دهند انجام داد‌ه‌اند، اعتماد می‌کنند.
نحوه عملکرد صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال (DEX)
در میان صرافی‌های DEX، آن‌هایی که سفارش‌های کاربران را با قراردادهای هوشمند روی بلاک چین اجرا می‌کنند و در نتیجه باعث می‌شوند کاربر در هیچ مرحله‌ای از تراکنش کنترل دارایی‌اش را از دست ندهد، بیشترین محبوبیت را دارند. تاکنون تلاش‌هایی در زمینه توسعه صرافی های غیر متمرکز بین بلاک چینی (Cross-Chain) انجام شده، ولی بیشتر صرافی‌های DEX فقط با دارایی‌های یک بلاک چین (مثل اتریوم یا بایننس اسمارت چین) کار می‌کنند.
دفتر سفارش روی زنجیره (On-Chain Order Books)
در بعضی از صرافی های غیر متمرکز، همه چیز روی بلاک چین انجام میشود؛ یعنی تمام سفارشات و همچنین اطلاعات مربوط به تغییرات یا لغو شدن آن‌ها، در بلاک چین ثبت خواهد شد. با این روش از بیشترین میزان شفاف‌سازی بهره‌مند می‌شویم، زیرا وظیفه انتقال سفارش به شخص ثالث واگذار نشده و در نتیجه جایی برای ابهام باقی نمی‌ماند. در این روش، از تمام نودهای شبکه درخواست میشود اطلاعات سفارش را برای همیشه نگهداری کنند و به همین دلیل باید به آن‌ها کارمزد پرداخت کرد. در ضمن باید منتظر بمانید تا یک ماینر پیغام شما (تراکنش) را به بلاک چین اضافه کند و در نتیجه ممکن است انجام معامله به تجربه‌ای خسته‌کننده تبدیل شود.
برخی افراد فرانت رانینگ (Front Running) را به عنوان یکی از مشکلات مدل روی زنجیره مطرح می‌کنند. فرانت رانینگ زمانی اتفاق می‌افتد که فردی از یک تراکنش در حال انجام خبر دارد و قبل از تکمیل پردازش این تراکنش، از اطلاعات آن برای انجام معامله خودش استفاده می‌کند. بنابراین این فرد (فرانت رانر) از اطلاعاتی بهرمند شده که در دسترس عموم نیست و این اقدام به صورت کلی غیر قانونی محسوب میشود. البته اگر همه اطلاعات در یک دفتر کل جهانی منتشر شود، دیگر فرصتی برای فرانت رانینگ وجود نخواهد داشت. با این حال انجام یک نوع حمله دیگر همچنان امکان پذیر است؛ زمانی که یک ماینر سفارش را از قبل از تایید مشاهده کند، می‌تواند به گونه‌ای عمل کند که تراکنش خودش زودتر به بلاک چین اضافه میشود.
از میان صرافی‌های غیر متمرکزی که از مدل دفتر سفارش روی زنجیره استفاده می‌کنند می‌توان به استلار و بیت شرز اشاره کرد.
دفتر سفارش خارج از زنجیره (Off-Chain Order Books)
آن دسته از صرافی‌های DEX که از این مدل استفاده می‌کنند، همچنان جنبه‌های غیر متمرکز دارند، ولی بدیهی است که نسبت به مدل قبلی، ساختار متمرکزتری خواهند داشت. در این مدل، سفارش‌ها به جای بلاک چین در جای دیگری میزبانی می‌شوند. بنابراین می‌توانیم یک نهاد مرکزی را مسئول دفتر سفارش قرار دهیم، اما اگر این نهاد بدکار باشد، می‌تواند برای کسب سود بازارها را بازی دهد (با استفاده روش فرانت رانینگ یا نمایش اطلاعات غلط در مورد سفارش‌ها). اما با به کار گیری مدل خارج از زنجیره، در کنار قبول کردن این ریسک از مزایای فضای ذخیره سازی غیر حضانتی هم بهره‌مند خواهید شد. پروتکل 0x که برای استاندارد ERC-20 و توکنهای دیگر روی بلاک چین اتریوم توسعه داده شده، مثالی خوبی از این موضوع است.
این پروتکل به جای این که به عنوان یک صرافی DEX فعالیت کند، چارچوبی برای طرف انتقال دهنده (Relayer) فراهم می‌کند تا او بتواند دفتر سفارش خارج از زنجیره را مدیریت کنند. با استفاده از قراردادهای هوشمند 0x و تعدادی از ابزارهای دیگر، میزبان‌ها می‌توانند از منابع ترکیبی استخر نقدینگی و سفارش‌های انتقال (Relay Orders) بین کاربران بهره ببرند. در این مدل، معامله تنها زمانی روی بلاک چین انجام میشود که طرفین آن حاضر باشند. از لحاظ کاربردی بودن، این روش معامله نسبت به روش‌هایی که به دفتر سفارش روی زنجیره متکی هستند، برتری دارد، زیرا به اندازه این روش‌ها از بلاک چین استفاده نمی‌کند و در نتیجه با مشکل کندی سرعت آن‌ها، مواجه نیست. اما در هر صورت معامله باید روی بلاک چین انجام شود، بنابر این مدل دفتر سفارش خارج از زنجیره هم از نظر سرعت عملکرد ضعیف‌تری نسبت به صرافی های متمرکز دارد.
از میان صرافی‌های غیر متمرکزی که از دفتر سفارش خارج از زنجیره استفاده می‌کنند، می‌توان به بایننس دکس (Binance DEX)، آی‌دکس (IDEX) و اتردلتا (EtherDelta) اشاره کرد.
بازارساز خودکار (Automated Market Maker)
مدل بازارساز خودکار یا AMM ایده «دفتر سفارش» را به کلی کنار می‌گذارد و به سفارش‌گذار (Maker) و سفارش‌بردار (Taker) نیازی ندارد. کاربران، تئوری بازی (Game Theory) و مقداری جادوی سیاه، تنها مولفه‌های مورد نیاز آن هستند. مشخصات هر AMM به نحوه‌ی پیاده‌سازی آن بستگی دارد. به طور کلی هر بازارساز خودکار تعدادی از قراردادهای هوشمند را به هم متصل می‌کند و با ایجاد انگیزه هوشمندانه، مشارکت کاربران را تضمین می‌کند. امروزه بیشتر بازارسازهای خودکار ساختاری کاربردوستانه دارند و با کیف پول‌هایی مثل متامسک (MetaMask) و تراست والت (Trust Wallet) هماهنگ می‌شوند. همانند انواع دیگر صرافی های غیر متمرکز، مواردی که از این مدل استفاده می‌کنند نیز برای انجام معامله باید تراکنش را روی بلاک چین ثبت کنند.
از میان پروژه‌هایی که از مدل بازارساز خودکار استفاده می‌کنند، می‌توان به یونی سواپ (Uniswap) و کایبر نتورک (Kyber Network – که از پروتکل Bancor استفاده می‌کند) اشاره کرد. این دو پلتفرم برای معامله توکنهای ERC-20 توسعه داده شده‌اند.
مزایای صرافی های DEX
بهترین صرافی های غیر متمرکز در مقایسه با نسل اول پلتفرم‌های خرید و فروش ارزهای دیجیتال دارای یک سری مزایا هستند که در ادامه به مهمترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
قابلیت اطمینان
همه افراد می‌توانند در لحظه و به صورت شفاف، اطلاعات دستکاری نشده مربوط به نحوه فعالیت صرافی و عملکرد آن در شرایط مختلف را مشاهده کنند.
محافظت و امنیت
هر سال صدها میلیون یورو از صرافی‌های متمرکز دزدیده میشود. آمار نشان می‌دهد که تنها در سال 2018 بیش از هزار میلیارد یورو دارایی از این صرافی‌ها به سرقت رفت. در صرافی های غیر متمرکز قراردادهای هوشمند را می‌توان به عنوان راهکاری برای مقابله با کلاهبرداری و تقلب پیاده‌سازی کرد. زمانی که قرارداد هوشمندی با شرایط اجرای مشخص بسته میشود، برای اجرا شدن آن طرفین معامله باید مطیع شرایط معین شده باشند. در صورتی که عملی بر خلاف هر کدام از شرط‌های قرارداد انجام شود، قرارداد باطل شده و معامله انجام نخواهد شد. در ضمن مهمترین مزیت قراردادهای هوشمند این است که پس از ثبت شدن، به صورت غیر متمرکز و خودکار اجرا می‌شوند.
صرافی غیر متمرکز از شبکه‌ای از رایانه‌های متصل به یکدیگر استفاده می‌کند، یعنی چیزی مشابه یک شبکه بلاک چین. به همین دلیل در مقابل هک و حملات سایبری که دارایی کاربر را تهدید می‌کند، از امنیت بالایی برخوردار هستند. البته از آن جایی که در صرافی‌های DEX (و به خصوص صرافی‌های نسل دوم) تمام دارایی‌ها توسط یک قرارداد هوشمند نگهداری میشود که ممکن است ایراد داشته باشد، امکان به سرقت رفتن دارایی از بین نمی‌رود. برای مثال می‌توانیم به سرقت 50 میلیون دلاری از پروژه The DAO و هاردفورک شبکه اتریوم و تولد ارز اتریوم کلاسیک اشاره کنیم که در سال 2016 اتفاق افتاد و ضربه بسیار سنگینی به کل پلتفرم اتریوم وارد کرد.
گمنام‌سازی
درجه بالای گمنام‌سازی یکی دیگر از مزایای صرافی های غیر متمرکز است. یک صرافی DEX برای انجام تراکنش‌ها و معاملات، فقط آدرس کیف پول کاربران را دریافت می‌کند و نیازی به ارائه اطلاعات شخصی نیست.
استحکام
احتمال خراب شدن سیستم یک صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال تقریبا صفر است و کاربران لازم نیست نگران این موضوع باشند. این استحکام بالای صرافی های DEX به خاطر غیر متمرکز بودنشان است که بر خلاف صرافی‌های متمرکز، فعالیت‌شان به یک سرور محدود نمی‌شوند.
عدم نیاز به احراز هویت
پیروی از قوانین مربوط به احراز هویت مشتریان و مبارزه با پولشویی موضوع بسیار مهمی برای صرافی‌های متمرکز است. به دلایل نظارتی، افراد باید اغلب اسناد هویتی و اثبات آدرس محل سکونت ارائه دهند.
احراز هویت و ارائه اسناد نگرانی‌هایی برای برخی از افراد در زمینه حفظ حریم خصوصی و برای برخی دیگر در رابطه با قابلیت دسترسی پدید می‌آورد. از طرف دیگر، اگر به اسناد معتبری جهت احراز هویت دسترسی نداشته باشیم چه کنیم؟ یا اگر اطلاعات به طریقی لو رفتند چطور؟ از آنجا که صرافی غیرمتمرکز ناظری ندارد، هیچ کس هویت شما را بررسی نمی‌کند. تمام آنچه شما نیاز دارید یک کیف پول ارز رمزنگاری شده است.
با این حال، برخی از الزامات قانونی وجود دارد که برخی از صرافی‌های غیر متمرکز تا حدی توسط یک مرجع مرکزی اداره میشود. در بعضی موارد، اگر دفتر سفارشات متمرکز باشد، ذخیره‌کننده این اطلاعات باید مشخص باشد.
عدم ریسک هک در صرافی غیر متمرکز
جذابیت اصلی صرافی غیرمتمرکز ارزهای رمزنگاری شده این است که دارایی مشتریان را در اختیار ندارند. به همین علت، هک آن مانند یکی از بزرگترین هک ها و سرقت ها در تاریخ ارز دیجیتال که در سال 2014 برای صرافی Mt.Gox اتفاق افتاد، امکان‌پذیر نیست و همچنین اطلاعات شخصی حساس در خطر نیستند.
توکنهای لیست نشده در صرافی غیر متمرکز
توکن‌هایی که در صرافی‌های متمرکز لیست نشده‌اند، در یک صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال می‌توانند آزادانه داد و ستد شوند. فقط کافیست عرضه و تقاضا برای آن توکن وجود داشته باشد.
معایب صرافی های DEX
البته نمی‌توان از مشکلات این نوع صرافی های ارز دیجیتال چشم‌پوشی کرد. در ادامه نگاهی به مهمترین مشکلات و معایب صرافی های غیر متمرکز خواهیم داشت.
استفاده دشوارتر
اگر در حوزه ارز دیجیتال دانش کافی نداشته باشید، ممکن است استفاده از صرافی DEX در ابتدا امری گیج‌کننده و دشوار به نظر برسد. بنابر این برای درک نحوه فعالیت و استفاده از این نوع صرافی، اغلب به راهنمایی و دستورالعمل‌های ارائه شده توسط یک کاربر حرفه‌ای نیاز خواهید داشت.
محدودیت در مبادله بین بلاک چین‌ها
یک صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال امکان انجام معامله بین رمز ارزهایی که بلاک چین متفاوت دارند را فراهم نمی‌کند. از آن جایی که بیشترین تعداد توکن در شبکه اتریوم صادر میشود، معروف‌ترین صرافی های غیر متمرکز هم در این شبکه ساخته شده‌اند. پس در چنین صرافی‌هایی فقط امکان تبادل توکنهای اتریومی وجود دارد و مثلا نمی‌توانید با بیت کوین‌های خود اقدام به خرید اتریوم کنید.
انواع سفارش محدود
در صرافی های DEX تنها امکان ثبت سفارش‌هایی از نوع حد (Limit) و بازار (Market) وجود دارد. این در حالی است که رقبای متمرکز امکانات بیشتری در این زمینه در اختیارتان قرار می‌دهند.
زمان طولانی انجام عملیات
از آن جایی که معامله‌های صرافی‌های DEX در بلاک چین خودش انجام می‌شوند، فرآیند پردازش آن‌ها بسیار طولانی‌تر از فرآیند یک صرافی متمرکز خواهد بود. بنابر این صرافی های غیر متمرکز نمی‌توانند حجم بالایی از معاملات را مدیریت کنند.
نقدینگی محدود
حجم معاملات در صرافی‌های متمرکز همچنان از صرافی‌های غیر متمرکز بسیار بیشتر بوده و شاید از همه مهم‌تر این باشد که در صرافی‌های متمرکز نقدینگی بسیار بیشتر است. نقدینگی معیاری برای سهولت خرید و فروش دارایی ها با قیمت مناسب محسوب میشود. در یک بازار با قدرت نقدشوندگی بالا، قیمت پیشنهادها و درخواست‌ها اختلاف کمی دارد و این نشان‌دهنده رقابت زیاد بین خریداران و فروشندگان است. در بازاری که قدرت نقدینگی کم باشد، بسیار دشوار است که یک دارایی را با قیمت مناسب معامله کرد.
در یک پلتفرم معاملاتی، مهمترین چیز داشتن نقدینگی (Liquidity) است که به کم شدن فاصله قیمتی (Spread) منجر میشود. به دلیل این که دستکاری و اعمال نفوذ در بازار صرافی های غیر متمرکز امکان‌پذیر نیست، معمولا نقدینگی کمی در آن‌ها مشاهده میشود و کاربران کمتری به سمت آن‌ها جذب می‌شوند. این یعنی با نقدینگی کم و فاصله قیمتی بالا مواجه هستیم که هر کاربری را از انجام معامله دلسرد می‌کند.
هنوز یک صرافی غیرمتمرکز با عمق نسبتا بالا مانند صرافی‌های متمرکز نداریم، بنابراین همیشه برای دارایی رمزنگاری که می‌خواهید معامله کنید، عرضه یا تقاضا وجود ندارد. ممکن است نتوانید جفت‌های معاملاتی مورد نظر خود را پیدا کنید و اگر وجود داشته باشند، ممکن است داراییتان با قیمت مناسب معامله نشوند.
کاربرپسند نبودن صرافی غیر متمرکز
صرافی‌های غیر متمرکز تقریباً به اندازه صرافی‌های سنتی کاربرپسند نیستند. پلتفرم‌های متمرکز امکان ترید لحظه‌ای را فراهم آورده‌اند که تحت تأثیر زمان بلاک نیستند. برای تازه واردانی که با ولت ارز دیجیتال غیر کاستدی یا غیر حضانتی (به صورت کامل اختیار دارایی خود را داشته و به شخص دیگری نداده‌اند) آشنا نیستند، صرافی‌های متمرکز تجربه کاربری بهتری ارائه می‌کنند. در این صرافی‌ها اگر رمز ورود خود را فراموش کنید، می‌توانید آن را به سادگی مجددا تنظیم کنید اما اگر برای کار با یک صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال دارایتان را در یک کیف پول نگهداری کنید، در صورتی که عبارت بازیابی کیف پول خود را از گم کنید، بودجه شما در فضای مجازی برای همیشه از بین می‌رود.
کارمزدها در صرافی غیر متمرکز
کارمزدها همیشه در صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال بیشتر نیست، اما ممکن است این اتفاق بیفتد، به ویژه هنگامی که شبکه متراکم است یا صرافی غیرمتمرکز شما از مدل دفتر سفارشات روی زنجیره استفاده می‌کند.
ضرر ناپایدار برای تامین کنندگان نقدینگی
برای استفاده از بازارسازهای خودکار و استخرهای نقدینگی، نیاز است که عده‌ای نقدینگی مورد نیاز کاربران دیگر برای معامله را تامین کنند. به این افراد تامین کننده نقدینگی یا Liquidity Provider می‌گویند. این افراد با هزینه کارمزد معامله کاربران دیگر به سود می‌رسند و سرمایه گذاری‌شان معنا پیدا می‌کند. اما همچنین یک ریسک بزرگ را به جان می‌خرند که ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) نام دارد. ضرر ناپایدار با تغییر کردن قیمت ارزهای قفل شده در استخر نقدینگی، چه به سمت بالا و چه به سمت پایین، متوجه سرمایه گذار میشود. البته سود به دست آمده از هزینه کارمزدها این ضرر را تا حدودی رفع می‌کند.
سخن پایانی
طی سالیان اخیر، صرافی های غیر متمرکز زیادی به دنیای کریپتوکارنسی معرفی شده‌اند. هر کدام از این صرافی‌ها سعی داشته‌اند تجربه کاربری کارآمدتری ارائه کنند و پلتفرم معاملاتی قدرتمندتری بسازند. اما در نهایت، این ایده تا حد زیادی در راستای مفهوم «خودحاکمی» (self-sovereignty) قرار دارد، زیرا کاربران رمز ارزها نیازی به اعتماد به شخص ثالث ندارند.
همراه با رشد حوزه دیفای، صرافی های غیر متمرکز ساخته شده در شبکه اتریوم هم با استقبال کاربران مواجه شده‌اند. اگر این روند ادامه داشته باشد، به احتمال زیاد شاهد افزایش نوآوری این تکنولوژی در تمام بخش‌های صعنت ارز دیجیتال خواهیم بود.
هنوز کل فضای صرافی غیرمتمرکز جدید است و فهرست کاملی از بهترین صرافی های غیر متمرکز وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را امتحان کنید. بسیاری از این صرافی‌ها منبع باز هستند و باعث می‌شوند کاربران به پروتکل‌های همتا به همتا اعتماد کنند، همچنین ذهن‌های خلاق می‌توانند آن‌ها را بررسی و اصلاح کنند. با وجود پروژه‌های زیادی که راه اندازی شده‌اند و افراد متعددی که متعقدند تمرکززدایی باید انجام شود، ممکن است زودتر از آنچه بعضی‌ها فکر می‌کنند شروع به زندگی در یک جهان مالی غیر متمرکز کنیم.
